Er zijn verschillende aanwijzingen die de arts op het spoor kunnen zetten van prostaatkanker:
- een afwijking die wordt ontdekt bij een rectaal toucher of een controle-echografie,
- een abnormaal verhoogde PSA-marker,
- andere klinische tekenen zoals urinewegstoornissen, botpijn …
Maar deze tekenen alleen zijn niet voldoende om met zekerheid te kunnen stellen dat er sprake is van prostaatkanker. Alleen een biopsie kan de diagnose bevestigen.
Prostaatkanker: agressief of niet?
Bij een biopsie neemt de arts met een naald kleine stukjes weefsel van de prostaat weg. Bij de analyse van het weefsel wordt duidelijk of er kankercellen aanwezig zijn en kan dus de aanwezigheid van een tumor worden bevestigd of ontkend. Maar dat is niet alles. Bij de analyse van de kankercellen is het ook mogelijk om de Gleason-score te bepalen, die aangeeft hoe agressief de kanker is.
Hoe wordt de Gleason-score berekend?
Voor de berekening van de Gleason-score kijkt de specialist naar de twee soorten kankercellen die het meest voorkomen in het weefselbiopt. Daarna wordt de differentiatie van deze cellen geanalyseerd en wordt er een score van 1 tot 5 aan toegekend, die aangeeft in welke mate ze op normale prostaatcellen lijken. Als de cellen hun kenmerken hebben verloren en niet langer lijken op gezonde cellen – als ze slecht gedifferentieerd zijn - is de graad hoger en de kanker agressiever.
De twee verkregen cijfers worden opgeteld en zo krijgen we een totaal van 2 tot 10:
- Van 2 tot 5: de tumor is goed gedifferentieerd en dus niet agressief.
- Van 6 tot 7: de tumor is matig agressief.
- Van 8 tot 10: de tumor is agressief.
Behandeling aanpassen aan kankerrisico
Samen met de andere parameters, zoals de grootte van de tumor, het PSA-gehalte of de aan- of afwezigheid van lokale metastasen en metastasen op afstand, kan de arts met de Gleason-score het risico van de prostaatkanker bepalen. Op basis van deze belangrijke informatie wordt de beste behandeling gekozen. Een voorbeeld: bij een Gleason-score van minder dan 6, een PSA-gehalte van minder dan 10 ng/ml en een kleine tumor zal de uroloog bij een patiënt die ouder is dan 70 jaar voorstellen om te kiezen uit actieve opvolging, radicale prostatectomie (chirurgische verwijdering van de prostaat) of curietherapie. Als de Gleason-score tussen 8 en 10 is, zullen de artsen eerder kiezen voor hormoontherapie op lange termijn en eventueel externe radiotherapie.
