Vroegopsporing van prostaatkanker heeft een gunstig effect op de sterfte?
Een algemene screening aan de hand van een PSA-bloedtest vermindert de sterfte aan prostaatkanker met 20%. Dat blijkt uit de ERSPC-studie, uitgevoerd in acht landen met 180.000 deelnemers, van wie overigens 10.000 uit Antwerpen.
Toch is de PSA-test niet goed genoeg om alle mannen te screenen. Hoe komt dat?
In de eerste plaats omdat de test niet alleen verhoogde waarden laat optekenen bij prostaatkanker, maar ook bij een goedaardige prostaatvergroting en bij prostatitis (prostaatontsteking). Enkel met een biopsie kan de diagnose prostaatkanker met zekerheid gesteld worden. Daarnaast leidt de PSA-test tot overdiagnose: 30 tot 50% van de gevonden kankers zijn eigenlijk ‘slapende kankers’. Dat betekent dat ze niet agressief zijn en niet of slechts traag groeien. En dat ze dus ook niet meteen behandeld moeten worden. Een actieve opvolging volstaat.
Een algemene PSA-screening zou ook tot een eventuele overbehandeling kunnen leiden?
Bij overdiagnose bestaat er een risico op overbehandeling. En overbehandeling is absoluut te vermijden. Want het gevolg is dat teveel mannen, te vroeg te maken krijgen met bijwerkingen zoals darmproblemen, incontinentie of erectiestoornissen. Deze nevenwerkingen hebben een grote impact op de levenskwaliteit.
Dat verlies aan levenskwaliteit weegt voorlopig niet op tegen de verminderde sterfte?
Om 1 overlijden aan prostaatkanker te voorkomen, moeten er 1410 mannen opgeroepen worden voor een PSA-test. Bij 82 mannen leidt dat tot de diagnose prostaatkanker. Van hen zijn er 48 mannen die anders nooit gediagnosticeerd zouden worden, maar die toch behandeld worden. En 34 mannen krijgen hun behandeling veel vroeger, en moeten dus ook langer omgaan met de bijwerkingen. Dat alles vermindert de sterfte met 20%: uiteindelijk overlijden er niet 5, maar 4 van de 1410 mannen aan prostaatkanker. Deze cijfers, samen met het risico op overdiagnose en overbehandeling, verklaren waarom een algemene PSA-screening op vandaag niet aangewezen is in België.
