Wat zijn de verschillende orgaanbronnen voor nierpatiënten?
Er bestaan twee grote orgaanbronnen:
- organen van levende donoren, meestal naaste familieleden van de ontvanger,
- organen van overleden donoren.
In dat laatste geval worden de organen meestal weggenomen bij donoren die hersendood zijn. De hersenen zijn dan onherroepelijk afgestorven, maar het hart klopt nog en de andere organen zijn nog in goede staat. In België voldoet echter slechts 2 à 3 % van alle overlijdens aan die criteria. Andere mogelijkheid: organen wegnemen bij donoren 'met stilstaand hart'. In ons land is die methode nog maar wettelijk mogelijk sinds 2002.
Wat zijn de obstakels voor orgaanuitname met 'stilstaand hart'?
De tijd is onze grootste vijand. Om nog te functioneren bij de transplantatie, moeten organen maximaal twee uur na het overlijden weggenomen worden. Personen die overlijden buiten het ziekenhuis, beantwoorden dan ook zelden aan dat criterium. En dan is er ook nog een ethisch obstakel. De Belgische wet bepaalt namelijk dat we automatisch organen mogen wegnemen als de persoon in kwestie zich daar niet heeft tegen verzet. In de praktijk praten we er echter altijd over met de naaste omgeving. Als iemand hersendood is, mag de termijn vóór wegname langer zijn. Er kan een vertrouwensrelatie groeien tussen het medisch team en de familie. We hebben meer tijd om met hen te praten over de orgaandonatie, terwijl zij van hun kant meer tijd krijgen voor het aanvaardingsproces. In België is slechts 10 tot 15 % van alle getransplanteerde nieren afkomstig van donoren 'met niet-kloppend hart'.
Is de transplantatie in beide gevallen even veilig en doeltreffend?
Het afstotingsrisico ligt niet hoger. De nierfunctie van patiënten die een nier hebben gekregen van donoren 'met stilstaand hart' is gedurende de eerste vier maanden iets minder goed, omdat de nier moet kunnen recupereren. Maar na één jaar en vijf jaar is de nierfunctie even goed als die van patiënten die een nier hebben gekregen van een hersendode donor. Patiënten met nierinsufficiëntie hebben er hoe dan ook alles bij te winnen dat de methode 'met niet-kloppend hart' meer ingang vindt, want die komt zowel hun overlevingskansen als hun levenskwaliteit ten goede.
