Hoe kan diabetes de nieren aantasten?
De nieren filteren afvalstoffen uit het lichaam, die vervolgens via de urine worden uitgescheiden. Door een hoge bloedsuikerspiegel en een hoge bloeddruk kunnen de kleine bloedvaatjes in de nieren verdikken, waardoor nierbeschadiging ontstaat. Beschadigde nieren kunnen de afvalstoffen niet meer doeltreffend filteren en gifstoffen stapelen zich op in het lichaam. Uiteindelijk kan de beschadiging leiden tot nierfalen, zodat dialyse of een niertransplantatie nodig wordt.
Ontwikkelingsstadia
In het beginstadium van de ziekte komen er micro-eiwitten in de urine terecht, de zogenaamde microalbumine. In deze eerste fase blijft de nierschade beperkt en ondervindt de patiënt geen klachten. Mensen bij wie diabetes is gediagnosticeerd krijgen de raad om hun urine jaarlijks laten controleren. Zo kan de ontwikkeling van nefropathie worden afgeremd of zelfs voorkomen.
Als er niet wordt ingegrepen, kan microalbuminurie na verloop van tijd evolueren tot macroalbuminurie of manifeste nefropathie. Dit is het geval bij ongeveer 30% van de patiënten met type 1-diabetes. Bij type 2-diabetici varieert het risico op manifeste nefropathie volgens de etnische afkomst: van 5 tot 25% bij mensen van Europese afkomst tot ongeveer 50% bij mensen van Afro-Carribische, Indiase en Japanse afkomst(*) Diabetes is in de Westerse wereld een van de belangrijkste en nog steeds in frequentie toenemende oorzaak van terminaal nierfalen.
Voorzorgsmaatregelen en behandeling
Gelukkig bestaan er heel wat mogelijkheden om het ontstaan van diabetische nefropathie tegen te gaan of het ziekteproces gunstig te beïnvloeden. Om te beginnen is een gezonde levensstijl belangrijk: voldoende bewegen, gezond eten en niet roken. Een hoeksteen in de preventie en de behandeling van de ziekte is de regulering van de bloedsuikerspiegel. Ook een perfecte bloeddrukcontrole is van cruciaal belang. Patiënten krijgen doorgaans ACE-remmers voorgeschreven, bloeddrukverlagende medicijnen die ook de nieren beschermen, waardoor er minder eiwitverlies optreedt.
Vroegtijdige opsporing, gerichte screening en een behandeling op maat zijn de sleutelbegrippen om de gevolgen van diabetische nefropathie zo beperkt mogelijk te houden. Eens nierfalen bekend is, dienen de nodige preventieve en therapeutische maatregelen getroffen te worden om vaataftakeling en evolutie naar het dialysestadium te voorkomen.
Isabel Bracke
(*) bron: Nederlandse Diabetes Federatie, Richtlijn diabetische nefropathie, addendum 2003
