In uw boek, ‘Waar het geheugen ophoudt’, beschrijft u onder meer de laatste levensfase van Hugo Claus. Welke rol speelt de ziekte van Alzheimer in het verhaal?
“Ik vertel over de laatste weken van Hugo Claus, maar ook over zijn beginnende vergeetachtigheid en zijn keuze voor euthanasie. Zijn begrafenis in Antwerpen, die ik heb bijgewoond, komt eveneens aan bod. Het was een ceremonie die hij zelf tot in de kleinste details had voorbereid. Ik beschrijf hoe zijn geheugen ondanks de ziekte van Alzheimer ook na zijn dood blijft werken, en hoe hij zijn herinneringen herbeleeft. Voor mij was dat een mooie instap om de man, zijn werk en zijn laatste momenten te schetsen.”
Wat motiveerde u om dit boek te schrijven?
“In de eerste plaats Hugo Claus zelf, die ik gekend heb. Ik waardeerde hem niet alleen als schrijver(*), maar ook als mens. Hij had een heel sterke persoonlijkheid en straalde veel energie uit. Mijn tweede reden om dit boek te schrijven, was zijn keuze voor euthanasie. Hij legde de precieze datum vooraf vast, op het ogenblik dat hij nog helder van geest was. Naar eigen zeggen was hij niet bang voor de dood, maar wel voor de aftakeling.”
Is uw boek een eerbetoon aan Hugo Claus?
“Absoluut. Ook al is het een vrije interpretatie van de werkelijkheid, want ik heb niet echt onderzoek gedaan voor ik begon te schrijven. Ik vermeld trouwens nergens de naam Hugo Claus.”
“Waar het geheugen ophoudt” is geïllustreerd met zijn laatste tekeningen. Is dat een manier om te getuigen over zijn ziekte van Alzheimer?
“Inderdaad. Zijn vrouw, die de tekst vooraf heeft gelezen, was diep geraakt en stelde ons voor om zijn laatste tekeningen te gebruiken. Toen Hugo de eerste ziektesymptomen kreeg, stopte hij met schrijven. Maar hij bleef wel tekenen. Vaak ging het om zelfportretten. Zo is er een tekening van een man met zijn hoofd onder zijn arm, als symbool van zijn verloren mentale vermogens. Naargelang zijn ziekte verergerde, werden zijn tekeningen steeds schetsmatiger en naïever, en daardoor des te ontroerender voor mij.”
De courte mémoire - Waar het geheugen ophoudt verscheen in een tweetalige editie (Frans/Nederlands).
Jean-Luc Outers, De courte mémoire - Waar het geheugen ophoudt. Illustraties van Hugo Claus. Uitgeverij: À La Pierre d’Alun. lapierredalun@skynet.be
(*) Hugo Claus werd verschillende keren genomineerd voor de Nobelprijs Literatuur, maar heeft hem uiteindelijk nooit gewonnen.
